“ยิ่งกินปลา…ยิ่งฉลาด” เชื่อว่าหลายท่านชอบรับประทานปลาเพราะทฤษฎีนี้ทำให้การรับประทานปลายิ่งอร่อยและมีคุณค่ามากขึ้น นอกจากนี้ เนื้อปลายังเป็นแหล่งโปรตีนที่มีไขมันดี ย่อยง่ายตามหลักโภชนาการอีกด้วย เหมาะกับผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก ผู้สูงอายุ เด็ก วัยทำงาน โดยปลาน้ำจืด 1 ตัวอาจเป็นมื้ออาหารที่ทานได้ทั้งครอบครัว สามารถนำไปประกอบอาหารได้สารพันเมนู เคยสงสัยหรือไม่ ว่าปลาที่ขายอยู่ตามท้องตลาดถึงได้มีราคาแตกต่างกันไปตามฤดูกาล แม้จะเลี้ยงในกระชังเดิม คนขายเดิม ฟาร์มเดิม แต่ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูแลกลับไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับโรคระบาดและความชุกของโรคในช่วงนั้น ๆ  

สัตวแพทย์หญิง ดร.สิริกร กิติโยดม จากคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มองในมุม “ป้องกันดีกว่ารักษา” โดยเห็นปัญหาที่ส่งผลต่อเกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิลที่ต้องเผชิญหน้ากับโรคเหงือเน่าในปลา ซึ่งมีกระบวนการในการดูแลที่เสียทั้งเวลา กำลังคน และค่าวัคซีน แต่อัตรารอดของประชากรปลาก็ได้ไม่คุ้มเสีย จึงเกิดเป็น “วัคซีนนาโนแบบเกาะติดเยื่อเมือกต้านโรคเหงือกเน่าในปลา” คิดโดยคนไทยเพื่อเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาไทยให้ตรงจุดตรงโรค ปลอดภัยไร้สารตกค้าง

“ปลาน้ำจืดที่เลี้ยงในประเทศบ้านเรามีภาวะการเสียหายเยอะมาก โดยพบโรคเหงือกเน่าบริเวณเหงือกปลาที่เป็นปัญหาต่อเกษตรกรไทย เราจึงมีการพัฒนาวัคซีนเชื้อตายที่มีการปรับประจุโครงสร้างเพื่อให้เกาะติดเยื่อเมือกปลาอย่างมีประสิทธิได้ผลในการป้องกันดีมากยิ่งขึ้น โดยปกติ วัคซีนที่ใช้ในปลาจะเป็นการฉีดยาในปลาที่ละตัว นอกจากนี้ ถ้าใช้วัคซีนจากเมืองนอกจะเป็นวัคซีนเชื้อเป็น ซึ่งบ้านเราจะไม่อนุญาติให้ใช้ได้ เนื่องจากอาจส่งผลให้เกิดการระบาดเกิดขึ้นมาใหม่ได้ ดังนั้นเราจึงพัฒนาวัคซีนที่เป็นของเราเองจากเชื้อตายที่ใช้นาโนเทคโนโลยีเข้ามาช่วย” สพ.ญ.ดร.สิริกร กล่าว

โรคเหงือกเน่าในปลา หรือ โรคคอรัมนาริส เกิดจากเชื้อฟลาโวแบคทีเรียม คอรัมแนร์ (Flavobacterium Columnare) ที่แทรกซึมเกาะติดเข้ามาทางเหงือกปลาจนทำให้เหงือกเน่า ครีบกร่อน หรือมีบาดแผลตามลำตัว เป็นโรคยอดฮิตที่สามารถทำให้ปลาป่วยตายได้ทุกช่วงอายุ การรักษาควบคุมรักษาโรคของเกษตรกรจึงเป็นการโรยด่างทับทิมหรือฟอร์มาลีน ซึ่งถือได้ว่ามีประสิทธิภาพในการรักษาไม่คุ้มกับราคา บางฟาร์มใช้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะจากต่างประเทศ โดยการฉีดวัคซีนเข้าไปที่เหงือกปลาโดยตรงทีละตัว ซึ่งเสียเวลาและเสี่ยงต่อเชื้อดื้อยา รวมถึงอาจมีสารตกค้างที่ทำให้แหล่งน้ำในชุมชนเกิดมลพิษ ซึ่งการดูแลรักษาปลาด้วยวิธีเหล่านี้ ส่งผลต่ออัตราการรอดชีวิตของปลาต่ำ รวมถึงส่งผลไปยังราคาการซื้อขายปลาในตลาดอีกด้วย