Smart Fifty+ ชุดกิจกรรมศิลปะเตรียมความพร้อมก่อนสูงวัย
มีนาคม 20, 2023 2025-01-13 15:20
Smart Fifty+ ชุดกิจกรรมศิลปะเตรียมความพร้อมก่อนสูงวัย
ในช่วงวัยไหนของชีวิตที่คนเราจะรู้สึกว่าแก่ขึ้น? ตอนที่เราฟังเพลงเก่าๆ ตอนที่เราไปงานแต่งเพื่อน ตอนที่เราเห็นเด็กๆ เติบโต หรือตอนที่เรารู้สึกว่าสิ่งที่เคยทำได้ดีกลับไม่สามารถทำได้อีกแล้ว เรามักจะได้ยินคนเฒ่าคนแก่ชอบบ่นว่า “แก่แล้วไม่มีอะไรดี” แล้วถ้าวันหนึ่ง?…ถ้าเราเป็นคนแก่ เราจะไม่มีอะไรดีจริงๆ เหรอ?
ทุกช่วงวัยมักมีความสวยงามซ่อนอยู่ ที่เรามองไม่เห็นเพราะเรามัวแต่ให้ความสนใจกับจำนวนตัวเลขของอายุ แต่กลับละเลยช่วงเวลาระหว่างทางจนไม่ให้ความสำคัญกับความสามารถที่ตัวเองทำได้ โครงการชุดกิจกรรมศิลปะเตรียมความพร้อมก่อนสูงวัยในศตวรรษที่ 21 “Smart Fifty+ พร้อมสูงวัย สร้างคุณค่า” จึงเข้ามาสร้างความตระหนักรู้ถึงความสามารถที่ซ่อนอยู่ จากความห่วงใยและความหวังดีของ คุณธนากร วงสุริยะ นิสิตปริญญาตรี สาขาศิลปศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตัวแทนช่วงวัยแรกรุ่นที่มองเห็นคุณค่าของคนสูงวัยว่ายังเป็นที่ต้องการและเป็นกำลังใจให้กลุ่มผู้กำลังจะเป็นผู้สูงวัยสามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีความสุข
“ในอนาคต กลุ่มของผู้ก่อนสูงวัยก็จะเติบโตไปเป็นผู้สูงวัย สิ่งที่พอจะทำได้คือการเตรียมความพร้อมให้คนเหล่านั้นมองเห็นคุณค่าในตนเอง โดยชุดกิจกรรมจะเน้นทักษะทั้ง 5 ของผู้สูงวัย ได้แก่ หู ตา จมูก ปาก และการสัมผัส ซึ่งในผู้ก่อนสูงวัยที่ทำการสำรวจพบว่า ตาจะเริ่มพร่ามัว มือเริ่มจับอะไรไม่ค่อยได้ ทำให้เกิดด้อยค่าในตัวเองขึ้นมาว่า ‘ฉันแก่แล้วนะ…ฉันทำอะไรไม่ได้หรอก’ ผมเห็นจุดนี้จึงนำศิลปะเข้ามาช่วยเยียวยา กลายเป็นชุดพัฒนาทักษะทั้ง 5 ของผู้สูงวัย” คุณธนากรกล่าว
ชุดกิจกรรม Smart Fifty+ พร้อมสูงวัย สร้างคุณค่าประกอบด้วย…
- สมุดภาพระบายสีสองภาษา ไทย-ลาว ชุด “ความสุขรอบตัวฉัน” สมุดระบายสีสำหรับผู้ใหญ่ที่เน้นรายละเอียดของภาพโดยมีรูปลักษณ์มาจากสิ่งต่างๆ รอบตัว เช่น ช่อดอกไม้ สัตว์เลี้ยง ธรรมชาติ เนื่องจากชุมชนที่ทำการสำรวจมีบริเวณใกล้เคียงกับประเทศลาว จึงมีภาษาลาวรองรับ เพื่อให้เกิดกลุ่มกิจกรรมที่เป็นวงกว้างมากขึ้นในอนาคต
- “สมุดสะท้อนสุข” สมุดที่ย้อนวันวาน หวนระลึกถึงความสุขในอดีต เขียนบันทึกเป็นไดอารี่ เพื่อกระตุ้นความจำไม่ให้หลงลืม
- “ลากเส้นต่อจุด คัดตัวอักษร” เสริมสร้างสมาธิให้ใจสงบและจดจ่ออยู่กับเส้นปะ
- กิจกรรมเย็บปักถักร้อย ทดสอบความนิ่งของมือ ว่ายังร้อยเข็มได้อยู่หรือเปล่า เป็นการนำวัสดุเหลือใช้ในบ้านมาดัดแปลงใหม่ให้เป็นประโยชน์
- เกมบิงโก ฟังให้ชัดจับให้ทัน ต่อยอดไปสู่การรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น
- กระเป๋าใส่กิจกรรม อุปกรณ์ และคู่มือ เปลี่ยนพื้นที่สร้างสรรค์ได้ตามที่ต้องการ หรือจะรวมกลุ่มกันทำกิจกรรม แลกกันชื่นชมในผลงานก็ยิ่งสนุกมากขึ้น
“เรามีการทำแบบประเมินผล self-esteem ของคูเปอร์ สมิธ ก่อนทำกิจกรรมพบว่าผู้สูงวัยให้คะแนนคุณค่าในตนเองต่ำ แต่พอได้เข้าร่วมมีกิจกรรมคะแนนก็พุ่งสูงขึ้น นั่นแสดงว่ากิจกรรมเหล่านี้ทำให้เขากลับมาเห็นคุณค่าในตัวเองมากขึ้น ผู้สูงวัยที่ไม่เคยเรียนศิลปะเลยหรือไม่ได้สนใจในเรื่องศิลปะมาก่อน เมื่อได้ร่วมกิจกรรมก็ทำให้เขามีความสุข อยากทำกิจกรรมนี้ไปเรื่อยๆ”
คุณธนากรมีแนวคิดอยากให้ชุดกิจกรรม Smart Fifty+ มีการแบ่งปันความสุขร่วมกัน นอกจากสร้างความมั่นใจให้กับตัวเองแล้ว ก็อยากขยายความมั่นใจให้กับกลุ่มคนรอบตัวของผู้อายุด้วย “อยากลองให้โครงการเข้ามาสู่กลุ่มคนในเมืองครับ หรืออาจจะไปจังหวัดอื่นบ้าง เพื่อให้เขาได้มีกลุ่มร่วมกันทำกิจกรรมมากขึ้น และเราอยากปรับปรุง Packaging ของตัวเกมให้พกง่ายขึ้น ใบเกมยังคงมีขนาดใหญ่เหมาะสำหรับผู้สูงวัยอยู่เหมือนเดิม หรืออาจจะเปลี่ยนเป็นเกมอื่นที่กลุ่มผู้สูงวัยให้ความสนใจ หรือเพิ่มกิจกรรมดัดแปลงเสื้อผ้าเป็นของชิ้นอื่นที่สามารถสร้างรายได้ เพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพตั้งแต่แรกและเพิ่มการสร้างคุณค่าในตัวเองด้วย” ในฐานะคนรุ่นใหม่ คุณธนากรมีมุมมองกับการวิจัยในผู้สูงอายุว่า “อยากให้ลองเปิดใจในการทำงานวิจัยเกี่ยวกับผู้สูงอายุก่อน เพื่อให้การขับเคลื่อนประเทศนี้ให้มันพัฒนาก้าวไปด้วยกันได้ทุกช่วงอายุวัย”
“อยากให้ลองเปิดใจดูก่อน เราคือคนรุ่นใหม่ที่จะพัฒนาประเทศนี้ เป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศนี้ ก็อยากจะให้คิดถึงปัญหาต่างๆ ดูความสามารถของเราว่า เราสามารถใช้ความสามารถของเราเนี่ยในการพัฒนาตรงไหน ดึงจุดเด่นออกมาแล้วก็ขับเคลื่อนประเทศนี้ให้มันพัฒนาก้าวไปด้วยกัน”
คุณธนากร วงสุริยะ (บัณฑิต)
สาขาศิลปศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อาจารย์ที่ปรึกษา: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ขนบพร แสงวณิช
