วินด์ วินด์: อุปกรณ์ช่วยซ้อมสำหรับเครื่องเป่าลมทองเหลืองนวัตกรรมเพื่อคนดนตรี จากวัสดุรีไซเคิล
พฤษภาคม 7, 2025 2025-05-07 18:56วินด์ วินด์: อุปกรณ์ช่วยซ้อมสำหรับเครื่องเป่าลมทองเหลืองนวัตกรรมเพื่อคนดนตรี จากวัสดุรีไซเคิล

วินด์ วินด์: อุปกรณ์ช่วยซ้อมสำหรับเครื่องเป่าลมทองเหลืองนวัตกรรมเพื่อคนดนตรี จากวัสดุรีไซเคิล
นักกีฬาที่ดีต้องหมั่นฝึกซ้อม นักดนตรีที่พร้อมต้องหมั่นฝึกฝน การแสดงที่สมบูรณ์แบบล้วนมาจากการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ “วินด์ วินด์” นวัตกรรมสิ่งประดิษฐ์เพื่อนักดนตรีสากลประเภทเครื่องลมทองเหลืองจากวัสดุรีไซเคิล จะช่วยให้นักดนตรีสามารถฝึกซ้อมได้ง่าย แม้ในยามรถติด
“ปัญหาของนักดนตรีคือสถานที่ซ้อม เพราะว่าผมเล่นเครื่องลมทองเหลืองที่มีเสียงมันดังมาก เมื่อดังมากก็หาที่ซ้อมลำบาก บางครั้งมีปัญหากับเพื่อนบ้านหรือแม้กระทั่งคนในครอบครัว อาชีพนักดนตรีต้องมั่นฝึกซ้อมการใช้ลม การใช้กล้ามเนื้อปาก หากไม่บริหารปากก็เหมือนกับนักกีฬาที่อ่อนซ้อม” คุณชนากร แป้นเหมือน ดุษฎีบัณฑิตจากคณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เล่าถึงปัญหาของนักดนตรีสากลกับการฝึกซ้อมจนนำไปสู่การคิดค้นนวัตกรรม “วินด์ วินด์” : ชุดประดิษฐ์แห่งการสร้างสรรค์นวัตกรรมการเล่นเครื่องลมทองเหลือง” ที่ช่วยลดความดังของเสียงระหว่างฝึกซ้อม มีขนาดกะทัดรัดน้ำหนักเบา และที่สำคัญ สามารถฝึกซ้อมที่ไหนก็ได้โดยไม่สร้างความรำคาญให้แก่คนรอบข้าง
“วินด์ วินด์” นวัตกรรมช่วยฝึกซ้อมสำหรับนักดนตรีเครื่องลมทองเหลือง เป็นอุปกรณ์ขนาดเล็ก สามารถพกพาได้ มีปากเป่า (Mouthpiece) ที่เหมาะต่อการฝึกซ้อมเครื่องลมทองเหลือง 5 ชนิด ได้แก่ ทรัมเป็ต ฮอร์น ทรอมโบน ยูโฟเนียม และทูบา รวมถึงมีนิ้วจำลอง (Phantom Finger) สำหรับเครื่องดนตรีระบบนิ้วกด หรือสไลด์จำลองสำหรับทรอมโบน เพื่อให้นักดนตรีมีความรู้สึกเสมือนการเล่นเครื่องดนตรีจริงในขณะซ้อม
“สำหรับอาชีพนักดนตรี ต้องบอกเลยว่าเป็นอาชีพที่ต้องซ้อมอยู่ตลอดเวลา ถ้าไม่ซ้อมฝีมือจะตกลง ทั้งการใช้ลม รวมถึงกล้ามเนื้อปากจะหย่อนยาน การซ้อมด้วยปากเป่า (Mouthpiece) เพียงอย่างเดียวมันไม่มีแรงต้าน จึงเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างอุปกรณ์ฝึกเป่าลมที่ให้ความรู้สึกเหมือนกับเป่าเครื่องดนตรีจริง ๆ แต่เสียงเบาลง ช่วยให้การฝึกซ้อมได้ในเวลาที่ต้องการ ยกตัวอย่างเช่น เราจะไปเล่นคอนเสิร์ต เดินทางไปรถติดมากไม่มีเวลาวอร์ม ก็สามารถนำเครื่องตรงนี้มาวอร์มในรถได้ก่อนที่จะไปเล่นได้” คุณชนากรกล่าว
ในระหว่างการฝึกซ้อม ไม่ใช่ว่าทุกเสียงที่เปล่งออกมากจากเครื่องดนตรีจะไพเราะเสมอไป นักดนตรีทั่วโลกต่างประสบปัญหาระหว่างการฝึกซ้อม จากผู้สร้างความบันเทิงและสุนทรีย์ทางโสตเสียง ก็กลายเป็นผู้สร้างมลพิษทางเสียงได้เช่นกัน ดังนั้น จึงมีการพยายามประดิษฐ์คิดค้นเครื่องฝึกซ้อมขนาดเล็กสำหรับนักดนตรีเพื่อช่วยลดลดเสียงรบกวนที่ไม่พึ่งประสงค์ ซึ่งสวนทางกับราคาจนนักดนตรีขอเลือกเป่าลมกับเครื่องดนตรีจริงที่น่าจะคุ้มกว่า คุณชนากรจึงได้ไอเดียมองหาวัสดุทดแทนราคาย่อมเยาที่นักดนตรีไทยและนักเรียน นักศึกษา หรือผู้ที่สนใจเล่นเครื่องลมทองเหลืองได้ลองฝึกการใช้ริมฝีปากและผ่อนลมอย่างถูกต้อง
จากนักดนตรีสู่นักประดิษฐ์ วัสดุทดลองหลากหลายชนิดได้ถูกนำมาขึ้นรูป ทั้งไม้ ท่อโลหะ อะคริลิก หลอดชานมไข่มุก ด้ามยาสีฟัน ถุงพลาสติก หรือแม้กระทั่งลูกบอลกาชาปอง ล้วนแล้วแต่มีข้อดีข้อเสียที่ยังไม่สามารถเป็นอุปกรณ์ทดแทนได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ จึงศึกษาค้นคว้าวัสดุเพิ่มเติมที่เหมาะสมเพียงพอต่อการขึ้นรูป และพบวิธีการหลอมฝาพลาสติกขึ้นรูปจากเพจ Precious Plastic Bangkok เกิดเป็นแรงบันดาลใจในการนำมาปรับปรุงสิ่งประดิษฐ์ตนเองและเริ่มทดลองใช้ร่วมกับนักดนตรีมืออาชีพ จนได้ออกมาเป็นผลงาน “วินด์ วินด์” ในปัจจุบัน และคว้ารางวัลเหรียญทองแดง จากการประกวดนวัตกรรมสายอุดมศึกษาระดับดีมาก (บัณฑิตศึกษา) ด้านคุณภาพชีวิตและ Soft Power ในงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2567 (Thailand Research Expo 2024) ที่ผ่านมา
“ฝาพลาสติก เป็นวัสดุที่ขึ้นรูปได้ดีที่สุดในบรรดาวัสดุทั้งหมดที่เคยทดลองทำมา ทั้งละลายได้ดี ขึ้นรูปได้ง่าย ทำความสะอาดง่าย และที่สำคัญมีสีสันสวยงาม สร้างสรรค์ได้ตามความต้องการ แถมยังช่วยลดขยะได้อีก นอกจากนี้ ผมยังใช้วิธีการเจาะตัดแบบพิเศษ เพื่อไม่ให้เกิดเป็นไมโครพลาสติกหรือสร้างขยะระหว่างผลิตชิ้นงาน และสามารถนำเศษพลาสติกเหล่านี้ นำกลับมาใช้ใหม่ได้เรื่อย ๆ”
สำหรับก้าวแรกของการเป็นนักประดิษฐ์ประสบความสำเร็จอย่างงดงาม ผลการตอบรับจากนักดนตรีถือว่าดีเกินคาด แต่ก็ยังมีจุดที่ยังคงต้องปรับปรุงพัฒนา ทั้งเรื่องของแรงต้าน คันสไลด์ ทำให้มองเห็นเส้นทางการพัฒนาต่อยอดผลงาน รวมไปถึงการพัฒนาต่อยอดไปสู่การแบ่งปันทางความรู้ด้านดนตรีสากลให้กับนักเรียนนักศึกษาที่สนใจได้เข้าถึงอย่างเท่าเทียม “ในส่วนของผลงาน จะพัฒนาไปในเชิงพาณิชย์มากขึ้น คือ แก้ไขปัญหาจากคำแนะนำของผู้ใช้จริง ทั้งในเรื่องของการออกแบบดีไซน์ให้สวยงาม คุณภาพของชิ้นงาน และกำลังในการผลิตเพื่อตอบความต่อความต้องการของผู้บริโภค และอีกส่วนหนึ่ง ผมมองเรื่องการศึกษาดนตรีเป็นหลัก จึงอยากจะพัฒนาคู่มือวิธีการทำอุปกรณ์เพื่อให้โรงเรียนสามารถนำไปทำต่อได้ เพราะว่ายังมีเด็กต่างจังหวัดที่ขาดโอกาส ไม่มีเครื่องดนตรีสำหรับเรียนรู้หรือฝึกซ้อมซ้อม หากมีความรู้เรื่องการทำอุปกรณ์จะทำให้ทุกคนสามารถเรียนรู้และฝึกฝนได้”
คุณชนากรกล่าวว่า การเป็นนักประดิษฐ์และนักวิจัยถือเป็นบทบาทใหม่ที่ทำให้รู้สึกประหลาดใจกับการค้นพบสิ่งที่น่าตื่นเต้น เพราะในงานศิลปะก็มีงานด้านวิทยาศาสตร์ซ่อนอยู่ เมื่อเจอปัญหา เราสามารถนำหลักการทางวิทยาศาสตร์มาช่วยแก้ไขหรือพัฒนาให้ดีขึ้นได้ การบูรณาการความรู้ข้ามศาสตร์อาจช่วยให้เราพบทางออกที่ดีกว่าเดิม หรือพบเจอสิ่งใหม่ก็เป็นได้

“ดนตรีก็คือวิทยาศาสตร์แบบหนึ่ง ถ้าเจอปัญหาแล้วอยู่เฉย ๆ ปัญหาก็ยังอยู่เหมือนเดิม แต่ถ้าเราพยายามหาทางแก้และลองใช้วิธีที่แตกต่างจากเดิม ก็อาจจะแก้ไขปัญหาได้ดีกว่าเดิม เหมือนกับงานศิลปะและงานวิจัยที่สามารถแก้ไขปัญหาโดยหาคำตอบร่วมกันได้”
คุณชนากร แป้นเหมือน (ดุษฎีบัณฑิต)
จากคณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อาจารย์ที่ปรึกษา: ศาสตราจารย์ ดร.วีรชาติ เปรมานนท์