บทความ

นมไทยสดจากฟาร์มไม่เสื่อมคุณภาพด้วย “PASS+” นวัตกรรมควบคุมจุลินทรีย์ในน้ำนมวัวด้วยแสงยูวี

13

นมไทยสดจากฟาร์มไม่เสื่อมคุณภาพด้วย “PASS+” นวัตกรรมควบคุมจุลินทรีย์ในน้ำนมวัวด้วยแสงยูวี

“ดื่ม ดื่ม ดื่ม เรามาดื่มๆ นมกันเถอะ ดื่มแล้วอย่าทำเลอะเทอะ ดื่มนมเยอะๆ ร่างกายแข็งแรง” น่าจะเป็นท่วงทำนองเพลงที่เราคุณเคยกันมาตั้งแต่เล็กจนโต จนกระทั่งปัจจุบันหรือเลยไปถึงอนาคต พวกเราก็น่าจะยังคงดื่มนมอยู่ เนื่องจากนมเป็นอาหารที่มีแหล่งพลังงาน แคลเซียม และคุณประโยชน์ที่จำเป็นต่อร่างกาย สามารถรับประทานได้ทุกเพศทุกวัย ซึ่งการดื่มนมสดใหม่เป็นประจำจะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของร่างกาย ทำให้สดชื่น และรองท้องในช่วงเวลาเร่งด่วนในยามเช้า

เส้นทางสายน้ำนมแห่งนี้ กว่าจะได้มาซึ่งน้ำนมคุณภาพ เหล่าเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมต้องแข่งกับเวลาและค่าใช้จ่ายระหว่างการขนส่งน้ำนมจำนวนมหาศาล เพื่อให้นมโคสดใหม่มากที่สุด ก่อนส่งไปยังศูนย์รวมน้ำนมดิบ เสี่ยงต่อการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ในสภาพอากาศร้อนชื้นของประเทศไทย รวมถึงคำนวนรอบการขนส่งให้คุ้มค่าคุ้มราคาอีกด้วย

คุณเดวิด มกรพงศ์ จากหลักสูตรธุรกิจเทคโนโลยีและการจัดการนวัตกรรม บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้คิดค้นนวัตกรรมเพื่อช่วยลดค่าใช้จ่ายในการถนอมคุณภาพน้ำนมระหว่างการขนส่งที่กลุ่มเกษตรกรฟาร์มโคนมต้องแบกรับภาระในส่วนนี้และยังคงคุณค่าสารอาหารของนมโคก่อนถึงมือผู้บริโภคด้วย “PASS+” ระบบควบคุมการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ด้วยแสงยูวีสำหรับอุตสาหกรรมฟาร์มโคนม “งานนี้เป็นนวัตกรรมเพื่อสังคมครับ ที่ต้องการช่วยเกษตรกรฟาร์มโคนมในประเทศเขตร้อนชื้นให้สามารถส่งนมที่มีคุณภาพตั้งแต่ต้นทางไปจนถึงศูนย์รับน้ำนมได้โดยไม่ต้องผ่านกระบวนการแช่เย็นและไม่กระทบต่อองค์ประกอบคุณค่าทางอาหารในน้ำนม จากกระบวนการที่เราได้ทดลองควบคุมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ด้วยแสงยูวี ทำให้จำนวนจุลินทรีย์ลดลงกว่า 90% และสามารถควบคุมในภาวะปกติได้ กล่าวคือ แม้ไม่แช่เย็นน้ำนมดิบ เชื้อก็ไม่สามารถเจริญเติบโตได้ ทำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มมากขึ้นจากการลดภาระการถนอมน้ำนมด้วยความเย็นระหว่างการขนส่งและยังสามารถคงสภาพน้ำนมที่มีคุณภาพดี ซึ่งนวัตกรรมตัวนี้เป็นแนวคิดใหม่ครั้งแรกของโลกที่ยังไม่มีใครเคยทำมาก่อน ซึ่งสามารถพลิกวงการฟาร์มโคนมได้อย่างมหาศาล”

กว่าจะเป็นนมในชามซีเรียลต้องผ่านช่วงวัดใจตั้งแต่ขั้นตอนการเป็นน้ำนมดิบ เนื่องจากนมโคเป็นผลิตภัณฑ์ที่บูดเสียได้ง่าย ซึ่งระบบการขนส่งที่เกษตรกรฟาร์มโคนมส่วนใหญ่จะเป็นการส่งแบบ ‘ตามมีตามเกิด’ และงดใช้ความร้อน เพราะถ้าหากใช้ความร้อนในฟาร์มโคนม ศูนย์รับซื้อน้ำนมจะปฏิเสธการรับซื้อน้ำนมดิบทันที เนื่องจากมีการถนอมอาหารด้วยความร้อน แม้การฆ่าเชื้อด้วยความร้อนจะทำให้เชื้อจุลินทรีย์ตาย แต่ก็ทำให้สารอาหารที่มีประโยชน์ในน้ำนมเสื่อมคุณภาพตามไปด้วย เพราะฉะนั้นการขนส่งโดยใช้ระบบความเย็นจึงเป็นทางเลือกที่กลุ่มเกษตรกรเลือกใช้และมีต้นทุนเรื่องค่าไฟที่สูงมาก อีกทั้งปริมาณน้ำนมในแต่ละฟาร์มและในแต่ละช่วงเวลามีไม่เท่ากัน จึงต้องมีการวางแผนจัดการเพื่อสามารถขนส่งได้อย่างคุ้มค่า โดยที่ต้องคอยรักษาอุณหภูมิไม่ให้เกิน 8 องศาเซลเซียส หากควบคุมไม่เหมาะสมก็อาจทำให้เชื้อจุลินทรีย์เจริญเติบโตได้เช่นกัน

คุณเดวิดกล่าวถึงการพัฒนาขอบเขตการวิจัยให้สามารถใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยมีการนำ‘PASS+’ ไปทดลองใช้ที่องค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทยและเกษตรกรฟาร์มโคนมรายย่อย รวมถึงการนำขึ้นบัญชีนวัตกรรมไทย เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้เกษตรกรไทยที่สนใจนำไปใช้มากขึ้น ในส่วนของการพัฒนาต่อยอดได้มีการขยายไปยังส่วนของการบรรจุกล่องก่อนส่งต่อไปยังผู้บริโภค “ตอนนี้ได้รับโจทย์เกี่ยวกับใช้ระบบแสงยูวีในการทำลายเชื้อในโรงงานแปรรูป เพื่อลดการใช้ความร้อนในการทำลายเชื้อเพื่อคงสารอาหารที่ดีในน้ำนมไว้และสามารถดื่มนมหรือน้ำผลไม้ที่มีความปลอดภัยสูงแต่ยังคงคุณภาพใกล้เคียงกับต้นทางการผลิตมากที่สุด โดยที่ทางผู้ประกอบการต้องการยืดอายุผลิตภัณฑ์มากขึ้นใน packaging เดิม ซึ่งนวัตกรรมนี้ทำให้ได้นมคุณภาพดีขึ้นและเก็บได้นานมากขึ้นด้วย”

การทำงานของ “PASS+” เป็นเครื่องควบคุมการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ด้วยแสงยูวีขนาดเล็ก เหมาะกับการใช้ในฟาร์มโคนมขนาดย่อยที่สามารถใช้ได้กับนมโคครั้งละไม่เกิน 30 ตัวต่อชั่วโมง หรือต่อช่วงเวลารีดนมเพียง 1 รอบ โดยพัฒนามาจากการเฝ้าสังเกตการณ์การรีดนมเป็นเวลา 3 วัน เนื่องจากฟาร์ขนาดย่อยใช้เวลาในการรีดนมที่ไม่ได้เร่งรีบ ต่างจากฟาร์มโคนมขนาดใหญ่มีท่อส่งน้ำนมไปยังตู้แช่เย็นทันที จึงออกแบบมาเพื่อรองรับฟาร์มโคนมขนาดเล็กมากกว่าฟาร์มโคนมขนาดใหญ่ ซึ่งจะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ในช่วงระหว่างการขนส่ง 30 นาที ถึง 2 ชั่วโมง ตามระยะเวลาที่รถขนส่งจะรับนมเต็มคันรถเพื่อไปส่งยังศูนย์รวมน้ำนมดิบ “PASS+” อาจจะเป็นทางเลือกน้องใหม่แห่งวงการเกษตรกรฟาร์มโคนมที่ทำให้เกษตรกรฟาร์มโคนมรายย่อยได้พัฒนาคุณภาพนมโคของตนเองและลดต้นทุนการขนส่ง ส่งต่อสิ่งดีๆ มายังผู้บริโภคที่จะได้ดื่มนมที่มีประโยชน์ในราคาที่ย่อมเยา

คุณเดวิด มกรพงศ์

หลักสูตรธุรกิจเทคโนโลยีและการจัดการนวัตกรรม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย